Coöperatieve vennootschap (cv)

Wat is een coöperatieve vennootschap of cv?

De wet vereist voor de samenwerkende of coöperatieve vennootschap (cv) minstens drie oprichters, maar opgepast, deze vorm is voorbehouden voor vennootschappen die eenzelfde sociaal, coöperatief doel nastreven en dat mag niet speculatief zijn, te begrijpen als het nastreven van een maximum aan winst. Het doel is wel om aan specifieke, gemeenschappelijke behoeften van de aandeelhouders of noden van derden te voldoen. De aandeelhouder wordt geen lid van de coöperatie om zich (zo snel als mogelijk) te verrijken, maar wil een project steunen dat verder gaat dan louter eigenbelang. Dat sluit niet uit dat aandeelhouders een redelijke vergoeding voor hun inbreng kunnen krijgen.

Door deze bijgestuurde coöperatieve insteek moeten nogal wat samenwerkende vennootschappen van kenniswerkers (dus coöperaties) zoals advocaten, dokters en andere vrije beroepers een andere vennootschapsvorm kiezen.

Om een coöperatieve vennootschap of cv op te richten moeten de oprichters langs bij de notaris voor een oprichtingsakte waarin de statuten worden opgenomen. Bij de start moet elke oprichter een inbreng doen zodat de cv een het gepaste vermogen heeft om haar activiteiten te ontplooien. Ook hier is een degelijk financieel plan nodig. En belangrijk, er mag geen dominerende aandeelhouder zijn.

Kernkenmerken en financiële verplichtingen

Het kernkenmerk van elke cv is de sociale, coöperatieve insteek bijvoorbeeld de financiering en productie van groene energie in eigen streek of het realiseren van meer kwalitatieve en betaalbare huurwoningen voor sociale doelgroepen. De cv wordt gedreven vanuit een samenwerkingsgedachte: naar het realiseren van de voordelen die de aandeelhouders interesseren. Er geldt geen minimumkapitaal. Aandeelhouders kunnen vrij in- of uit de treden zonder veel formaliteiten. Omdat de cv rechtspersoonlijkheid heeft, zijn de coöperanten of aandeelhouders slechts aansprakelijk voor hun inbreng tenzij – bij problemen gedurende de twee eerste jaren – blijkt dat het financieel plan niet degelijk blijkt te zijn. Daarom ook hier het advies om een beslagen financieel-zakelijk deskundige aan te spreken om samen het financieel plan met alle geplande inkomsten, uitgave stromen en vereiste werkingsmiddelen op te stellen. Het bevat naast de oprichtingsbalans ook een projectie voor de balansen na één en na twee boekjaren van activiteit met de gebruikte veronderstellingen en de zakelijke logica die als basis is gebruikt. Wie een inbreng in natura, activiteit of andere dan geld doet, moet de waarde van de inbreng laten bepalen door een bedrijfsrevisor die een gedetailleerd verslag opstelt. Er moet minstens één bestuurder in de cv zijn.

Ook voor deze bestuursfunctie gelden de regels van de bestuursaansprakelijkheid. Elke bestuurder moet haar of zijn bestuurstaken naar behoren vervullen. Gebeurt dat niet dan kan een aandeelhouder of een belanghebbende derde de bestuurder aansprakelijk stellen, wat bij een vastgestelde fout ook diens persoonlijk vermogen in gevaar brengt. Men spreekt van de interne en van de externe aansprakelijkheid. Intern duidt op het feit dat de bv zelf de bestuurder(s) op fouten aanspreekt, extern geldt bij aanspraken door instanties of personen buiten de vennootschap.

Boekhoudkundige verplichtingen en erkenning

Een cv moet de vennootschapswet toepassen en is daardoor verplicht om naast het voeren van een dubbele boekhouding ook onder andere een jaarlijkse balans op te stellen en die neer te leggen bij de Nationale Bank. De meeste cv’s besteden de boekhouding uit aan erkende boekhouders en accountants of stellen een eigen boekhouder aan. Hier is het doel van het bestuur en van de vennootschap het realiseren van het coöperatieve doel van de samenwerking.

De wet voorziet in de mogelijkheid voor de erkenning van een coöperatieve vennootschap (toepassing van de wet van 20 juli 1955) als lid van de Nationale Raad voor Coöperatie, het Sociaal Ondernemerschap en de Landbouwonderneming en eventueel als sociale onderneming. Aan de erkenning zijn een aantal voordelen gekoppeld zoals het feit dat dividenden niet onder de belastbare basis van de cv vallen. Erkenning moet worden aangevraagd en is niet vrijblijvend want brengt ook verplichtingen mee.